Wykorzystanie skanerów 3D do bezinwazyjnego oraz bezpiecznego zeskanowania 3D i wydrukowania rzeźby Piety – rewolucyjne rozwiązanie dla konserwatorów sztuki

CEL:

Stworzenie wiernej kopii rzeźby Piety

Wykorzystane urządzenia:

Skanery 3D firmy Artec 3D: Artec Space Spider, Artec Leo

Opis wykorzystanej technologii:

Czy wiecie, że skanery 3D mogą być wykorzystywane nawet w sztuce sakralnej? Czasem potrzebne jest stworzenie wiernego odtworzenia rzeźby, posągu albo przedmiotu bez narażania go na zniszczenie. Idealnie nadają się do tego skanery 3D, dzięki którym bezdotykowo możliwe jest przeniesienie rzeczywistego obiektu do świata online! Skanery 3D są bardzo bezpieczne dla cennych posągów, rzeźb i zabytków. Pozwala to na bezdotykowe i bezpieczne zeskanowanie 3D nawet najbardziej kruchych przedmiotów. Dzięki technologii zastosowanej przez firmę Artec 3D możliwe jest również dokładne skanowanie przedmiotów błyszczących i złotych takie jak korony na Piecie. Firma 3D Master – od lat zajmująca się między innymi profesjonalnym skanowanie 3D podjęła się tego wyzwania i zrealizowała cały projekt z pełnym wykorzystaniem skanerów 3D firmy Artec.

Poznaj historię skanowania 3D Piety!

Wykorzystanie skanerów 3D, w tym przypadku Artec Leo oraz Space Spider  pozwoliło na precyzyjne i szybkie stworzenie modelu 3D rzeźby Piety. Rewolucyjny Tryb HD zaimplementowany w skanerze Artec Leo pozwolił na uzyskanie imponującej rozdzielczości całego modelu na poziomie 0,2 mm! Dzięki tym skanerom możliwe było dokładne zeskanowanie takich małych i błyszczących detali jak korony widoczne na zdjęciu, a technologia 3D pozwoliła na oddzielne zeskanowanie ich, a następnie połączenie ze statuą w jeden, wspólny model!

Oryginalna Pieta znajduje się w słowackiej miejscowości Šaštín. Jest ona celem wielu pielgrzymek z całego świata dla ludzi, którzy chcą pomodlić się przed pietą Matki Bożej Siedmiobolesnej. Nad tą statuą odbyły się badania kanoniczne, które potwierdziły to, że rzeźba Matki Boskiej została uznana za cudowną. Potwierdzenie zyskała 18. października 1732 od ostrzyhomskiego arcybiskupa Imrich Eszterházy .  W 1733 roku rzeźbę w opieki otrzymali Paulini, którzy zdecydowali się na zbudowanie kościoła pątniczego oraz klasztoru. W czasach, gdy na Słowacji panował komunizm Šaštín było miejscem bardzo ważnym dla Słowaków – to tam pośród prześladowań, które pustoszyły państwo zachowywali oni swoją wiarę oraz modlili się i stawiali czoła reżimowi za pomocą modlitwy. Było i jest to miejsce nadziei i pokoju.

Do dnia dzisiejszego jest to miejsce bardzo ważne dla pamięci narodowej. Nie jest znany autor cudownej rzeźby z Šaštín, ale wiadome jest, że pochodzi ona z 1564 roku. Pieta na nowo zyskała swoją odnowioną koronę w 1995 roku, gdy papież Jan Paweł II koronował ją podczas mszy świętej.

Dlaczego Pieta została zeskanowana?

A skąd się wzięła idea na zeskanowanie oraz stworzenie repliki rzeźby? 15 września 2021 roku miała zostać odprawiona msza święta przez obecnego papieża Franciszka, na którą przybyły 50 tysięcy wiernych (więcej o wizycie papieża Franciszka przeczytacie tutaj). To właśnie na potrzeby tej uroczystości wraz z firmą Monkeyfab, w której wykonany był wydruk 3D i dzięki temu otrzymaliśmy niezwykle wierną replikę cudownej rzeźby.

Biorąc pod uwagę jej znaczenie i wartość prace musiały być wykonywane w największym poczuciu estetyki oraz bezpieczeństwa. Wszystko odbywało się pod nadzorem konserwatora zabytków, który czuwał nad poprawnym przebiegiem wszystkich prac związanych z Pietą. Wszystkie używane materiały oraz technologie musiały być dostosowane do warunków oraz spełniać najwyższe wymogi i standardy związane z pracą z cennymi zabytkami i dziełami sztuki.

“Dzięki skanowaniu 3D model nowej figury jest odzwierciedleniem oryginału z dokładnością do dziesiątych części mm, a wydruk 3D o odpowiednich parametrach pozwolił na odwzorowanie najdrobniejszych szczegółów.” mówi właściciel firmy Monkeyfab wykonującej wydruk 3D.

Pieta podczas mszy papieża Franciszka

Narzędzia wykorzystane do obróbki skanu 3D

Dzięki wysokiej wydajności oprogramowania Artec Studio 16 Professional możliwe było wykorzystanie obu skanerów w jednym projekcie. Pozwoliło to na jednoczesne szybkie uzyskanie geometrii całej rzeźby, jak i wysokiej jakości szczegółów mniejszych elementów (takich jak kamienie w koronach). Współczesne skanery 3D firmy Artec pozwalają na skanowanie nawet błyszczących (w tym przypadku złotych koron) obiektów z dużą ilością małych elementów czy detali. Automatyzacja obróbki zastosowana w Artec Studio 16 Professional pozwoliła na uzyskanie wysokiej jakości modelu 3D w kilkadziesiąt minut bez ingerencji użytkownika! Tak automatycznie uzyskany model pod postacią siatki trójkątów jest od razu przygotowany do wydruku 3D lub obróbki na maszynach CNC.

Skan 3D Piety

Skanery Artec 3D bez większych problemów poradziły sobie ze złotymi powierzchniami odbijającymi światło, dzięki czemu możliwe było stworzenie kolorowego modelu 3D. Tak przygotowany model jest gotowy do publikacji na stronie internetowej, np. w celu stworzenia wirtualnej wystawy. Pozwala to na nieograniczone możliwości dzielenia się efektami swojej pracy z innymi użytkownikami.

Skanery 3D firmy Artec są również doskonałym narzędziem dla konserwatorów zabytków. Model 3D uzyskany za jego pomocą idealnie odwzorowuje aktualny stan dzieła sztuki oraz pozwala na jego badanie i porównanie w dowolnym momencie. Dodatkowo, skanery 3D są całkowicie bezpieczne dla cennych dzieł sztuki, zabytków czy posągów, ponieważ pozwalają na bezdotykowe skanowanie 3D. Poniżej widoczne jest zestawienie wiernej kopii wraz z oryginałem oraz skanem 3D. Można zauważyć, iż pierwowzór nie posiada koron – jest to spowodowane tym, że korony były skanowane oddzielnie, aby dokładniej odwzorować ich detale, zaznaczyć małe elementy i złote elementy. Możliwości skanerów 3D oraz oprogramowania pozwoliły na połączenie tych kilku skanów w jeden obiekt.

Co mówią konserwatorzy sztuki o skanerach 3D?

„Staramy się być na bieżąco ze współczesną techniką digitalizacji, a skan 3d to kolejne przydatne narzędzie. Nie tylko do digitalizacji zbiorów, ale także jako pośredni etap do wykonania kopii. Jako konserwator zwracam uwagę przede wszystkim na bezpieczeństwo zabytku. Dotychczas wykonywanie kopii rzeźb lub innych obiektów przestrzennych wiązało się z koniecznością wejścia w jakiś bliższy kontakt z takim obiektem. Należało najpierw w jakiś sposób „zdjąć z niego miarę” czyli albo dokładnie zmierzyć albo np. wykonać z niego formę do odlewu. Zawsze konieczne jest zatem operowanie obiektem lub też bezpośredni kontakt z jego powierzchnią. Rodzi to zagrożenia, których chcielibyśmy uniknąć. Skanowanie ogranicza ryzyko, ponieważ zabieg trwa krótko i odbywa się bezdotykowo. Otrzymujemy cyfrowy plik pozwalający na dalszą obróbkę, z którego możemy wykonać (w dowolnej skali) kopię obiektów w różnych technikach i z różnych materiałów.” – mówi konserwator zabytków Piotr Frączek, który współpracował z nami przy tworzeniu kopii – „Wykonanie  kopii drewnianej rzeźby pokrytej polichromią w tradycyjnej technice to proces niezwykle żmudny, wymagający zdolności, czasu oraz bardzo kosztowny. Przede wszystkim konieczny jest stały dostęp do oryginału… W przypadku skanu 3d, praktycznie w ciągu kilku dni można uzyskać wydrukowaną formę, gotową do pokrycia polichromią. Podobny proces miał miejsce w przypadku wspomnianej piety z Šaštín. Pomimo pewnych niedostatków wykonania samej polichromii udało się uzyskać zadowalający efekt. Sakralny, a jednocześnie zabytkowy obiekt zyskał swojego „dublera”, który może zastępować go np. podczas plenerowych uroczystości. A zabytek pozostaje chroniony”

Widać ogromne podobieństwo, prawda?

Oryginał, skan 3D oraz kopia Piety (od lewej)

Jak pokazuje powyższy opis – skanery 3D firmy Artec 3D pozwalają na szybkie uzyskanie modelu 3D, który może być wykorzystany na wiele sposobów. Tak duża uniwersalność otwiera nowe możliwości i pozwala na rozszerzenie usług oferowanych klientom.

„Reasumując, jako konserwator jak najbardziej mogę rekomendować technikę skanu 3 d oraz druku 3d jako narzędzie do digitalizacji i kopiowania obiektów przestrzennych. Krótki czas samego zabiegu, ograniczenie kontaktu z obiektem, bezpieczeństwo i duża dostępność różnych możliwości oraz łatwość wykonania kopii.” – dodaje konserwator zabytków potwierdzając tym samym idealne zastosowanie skanerów 3D przy pracy z dziełami sztuki!

Masz pytania? Napisz do nas!

Skan piety w 3D